Een kwallenbeet is eigenlijk geen echte beet. Kwallen zijn ongewervelde holtedieren en bestaan vooral uit water. Ze hebben tentakels waar netelcellen op zitten. Het zijn die netelcellen die een soort gif afscheiden als je de tentakels (per ongeluk) aanraakt. De tentakels en het gif van een kwal zijn eigenlijk bedoeld om hun prooien te vangen. Kwallen kunnen erg lange tentakels hebben. Je kan dus ook gestoken worden door een kwal die meters van je af zwemt.
Afhankelijk van de soort kwal zijn de klachten beperkt tot ernstig. Maar ik kan je geruststellen. De meeste kwallen in de Noordzee veroorzaken in het slechtste geval wat jeuk en zwelling maar dat trekt ook al snel weer weg.
Zijn kwallen gevaarlijk?
De kwallen die je in de Noordzee vindt, zijn niet gevaarlijk. Als je in aanraking komt met de tentakels geeft het gif hooguit een branderig gevoel. De jeuk en de zwelling zullen het eerste halfuur toenemen maar daarna normaal snel weer verdwijnen. Als je allergisch bent, kunnen de klachten erger zijn (hoofdpijn, duizelig en/of misselijk,…). Het is aangeraden om dan naar de dokter te gaan.
Ook aangespoelde (dode) kwallen kunnen via hun tentakels en netelcellen nog gif verspreiden. Je blijft dus best van de kwallen die ‘op het nat zand’ op het strand liggen.
Kwallen in tropische zeeën en oceanen kunnen gevaarlijker, zelfs dodelijk, zijn. Zeker van de Australische zeewesp en het Portuguees oorlogschip (die laatste is strict genomen geen kwal maar een kolonie poliepen) kan je erg ziek worden. Als je door zo’n tropische kwal gestoken wordt, kan je best zo snel mogelijk naar het ziekenhuis gaan.
Wat te doen bij een kwallenbeet?
Gebeten (gestoken is misschien een beter woord) door een kwal? Wat kan je doen om de pijn, jeuk en zwelling tegen te gaan? Allereerst: spoelen met zeewater. Neem geen zoetwater want dan kunnen de netelcellen heviger reageren. Ook warmte doet het gif in de netelcellen afsterven. Douche, als je kan, met zo heet mogelijk water. Let wel op dat je jezelf hierbij niet verbrandt. Zeker niet krabben want dan verspreidt je het gif alleen maar.
Je kan natuurlijk altijd naar de reddingspost op het strand gaan. Daar weten ze hoe ze kwallenbeten moeten behandelen. Je bent bij de strandredders trouwens ook aan het goede adres als je gestoken bent door een pieterman.
Plassen op een kwallenbeet?
Je hoort wel eens dat je moet plassen op een kwallenbeet. Dat is niet aan te raden. Wel raden ze dus aan om met zeewater en met zo warm mogelijk water te spoelen. Pipi is zo’n 37 graden dus in dat opzicht lijkt het het proberen waard maar het gif wordt pas vanaf 45°C geneutraliseerd.
Azijn
Bij tropische kwallen kan spoelen met azijn ook helpen. Neem dus altijd een flesje azijn mee als in tropisch water gaat zwemmen, snorkelen of duiken.
Kwallenplaag?
Als het zeewater wat warmer is, komen de kwallen ook in grote getallen naar de Belgische kust. Deze handige app vertelt je of er momenteel veel kwallen in zee zitten. Je vindt er ook meer uitleg over de verschillende soorten kwallen en ze bieden kwallennieuws. Aanrader!
